Bệnh CRD ở gà là một rối loạn hô hấp mãn tính có thể lặng lẽ lan rộng trong đàn và rất khó điều trị. Bệnh khiến gà thở khò khè, sụt cân, giảm ăn, giảm đẻ và có thể gây thiệt hại nghiêm trọng cho cả đàn nếu không được phát hiện sớm và xử lý kịp thời. Hãy cùng Vemedim tìm hiểu chuyên sâu về cơ chế lây nhiễm, dấu hiệu nhận biết và các chiến lược phòng ngừa - điều trị thiết thực, giúp người chăn nuôi chủ động hơn trong quản lý đàn gà.
Nguyên nhân gây bệnh CRD ở gà
Bệnh CRD (Chronic Respiratory Disease) hay còn được gọi là bệnh hen gà - là một trong những bệnh đường hô hấp mạn tính phổ biến và khó điều trị nhất ở gà hiện nay. Bệnh CRD do vi khuẩn Mycoplasma gallisepticum gây nên.
Vi khuẩn này tấn công vào đường hô hấp trên của gà, gây viêm xoang mũi, viêm túi khí, viêm phế quản và kéo dài dai dẳng, khiến bệnh trở thành mãn tính. CRD thường gặp ở gà con từ 3 tuần tuổi trở lên, đặc biệt nặng ở giai đoạn 3 tuần đến 3 tháng tuổi. Gà trưởng thành cũng có thể bị nhiễm và trở thành vật mang mầm bệnh suốt đời, lây sang thế hệ sau qua trứng.
>> Xem thêm:
- Nguyên nhân, cách phòng và trị bệnh Newcastle hiệu quả
- Bệnh Gumboro: Nguyên nhân, cách phòng - trị bệnh hiệu quả
Đường lây truyền của bệnh CRD
Bệnh CRD có thể lây lan nhanh chóng trong đàn qua nhiều con đường khác nhau. Việc nắm rõ cơ chế lây truyền giúp người nuôi chủ động cắt đứt chuỗi lây nhiễm. Các con đường lây lan phổ biến gồm:
- Lây truyền dọc: Vi khuẩn Mycoplasma có thể truyền từ gà mẹ sang gà con qua trứng, khiến gà con mới nở đã mang mầm bệnh.
- Lây truyền ngang: Vi khuẩn lan từ gà bệnh sang gà khỏe qua không khí, nước uống, thức ăn, phân, chất độn chuồng, hoặc qua dụng cụ chăn nuôi, quần áo, giày dép của công nhân.
- Môi trường nuôi ẩm thấp, nhiều khí độc (NH₃, H₂S, CO₂), bụi bặm và kém thông thoáng là yếu tố thuận lợi giúp bệnh phát tán nhanh hơn.
- Thời tiết thay đổi đột ngột, chế độ dinh dưỡng kém hoặc stress cũng khiến gà yếu đi và dễ phát bệnh.
Bệnh CRD thường xuất hiện đồng thời với các bệnh khác như: viêm phế quản truyền nhiễm (IB), viêm thanh khí quản truyền nhiễm (ILT), Gumboro, E. coli… khiến triệu chứng nặng và khó điều trị hơn.
Triệu chứng của bệnh CRD trên gà
Khi gà bị nhiễm Mycoplasma, các triệu chứng thường xuất hiện từ từ nhưng kéo dài, gây ảnh hưởng lớn đến năng suất nuôi. Dưới đây là các biểu hiện đặc trưng mà bà con cần chú ý:
- Giảm ăn hoặc bỏ ăn: Đây là dấu hiệu sớm và phổ biến nhất, gà ủ rũ, chậm chạp, lười vận động.
- Thở khò khè, có tiếng rít khi hô hấp: Do viêm phế quản và túi khí, gà thường há mỏ để thở, nhất là vào ban đêm.
- Viêm xoang mũi, chảy nước mũi: Dịch mũi trong hoặc đục, có thể dính quanh lỗ mũi, gây nghẹt mũi và khó thở.
- Sưng quanh mắt, viêm kết mạc, chảy nước mắt: Đây là triệu chứng đặc trưng giúp phân biệt CRD với các bệnh hô hấp khác.
- Mặt sưng, đầu phù nhẹ, gà xù lông, ủ rũ, chậm lớn, giảm đẻ rõ rệt ở gà mái.
- Ở gà giống và gà đẻ, tỷ lệ nở kém, trứng nhỏ và vỏ mỏng cũng là dấu hiệu điển hình khi bệnh kéo dài.
Nếu không phát hiện và điều trị kịp thời, CRD có thể kéo dài hàng tuần, khiến tỷ lệ chết tăng do gà bị suy nhược hoặc ghép thêm bệnh thứ phát khác.
Cách phòng bệnh CRD cho gà
Phòng bệnh luôn là biện pháp hiệu quả và kinh tế nhất đối với bệnh hen gà bởi một khi đã phát bệnh, quá trình điều trị thường kéo dài, tốn kém và khó dứt điểm. Các biện pháp nên áp dụng:
Giữ vệ sinh chuồng trại và môi trường chăn nuôi
Đây là bước đầu tiên và quan trọng nhất giúp hạn chế mầm bệnh phát sinh.
- Dọn vệ sinh, sát trùng chuồng trại, máng ăn, máng uống định kỳ bằng dung dịch sát trùng Vemedim BKC (GSGC) an toàn.
- Giữ chuồng luôn khô ráo, thông thoáng, tránh gió lùa nhưng vẫn đảm bảo lưu thông không khí.
- Trộn men vi sinh hoặc vôi bột vào chất độn chuồng Vemedim Vime Yucca (KMPC) để khử ẩm, giảm mùi hôi và ức chế vi khuẩn.
- Mật độ nuôi vừa phải, tránh quá đông gây stress và tăng nguy cơ lây bệnh.
- Cách ly gà mới nhập đàn ít nhất 10 ngày để theo dõi sức khỏe trước khi nhập đàn chính.
Kiểm soát và loại bỏ mầm bệnh trong đàn giống
Bà con nên kiểm tra máu định kỳ để phát hiện và loại bỏ những cá thể dương tính với Mycoplasma trong đàn gà giống.
Tăng sức đề kháng cho đàn gà
Một đàn gà khỏe mạnh có hệ miễn dịch tốt sẽ chống lại bệnh hiệu quả hơn. Do đó, cần bổ sung thường xuyên các chất dinh dưỡng và vitamin cần thiết như:
- Bổ sung Vitamin A, C, E, D3, K bằng Vemedim Aminovit, Vemedim AD3E giúp tăng sức đề kháng và phục hồi niêm mạc hô hấp.
- Bổ sung điện giải và men tiêu hóa Vemedim Senarex, Vemedim Vime Tax T giúp gà chống stress, phục hồi thể trạng nhanh sau bệnh hoặc sau tiêm vaccine.
- Sử dụng Vemedim Canxiphos để bổ sung khoáng chất và acid amin thiết yếu giúp gà tăng cường trao đổi chất, phát triển khỏe mạnh.
Tiêm phòng và sử dụng thuốc phòng CRD
Hiện nay, một số vaccine và chế phẩm phòng CRD được sử dụng để giảm tỷ lệ mắc bệnh. Tuy nhiên, việc tiêm vaccine chỉ nên tiến hành khi đàn gà hoàn toàn khỏe mạnh, chưa mang mầm bệnh tiềm ẩn.
Quản lý tốt điều kiện tiểu khí hậu và giảm stress
Gà rất nhạy cảm với thay đổi thời tiết, nhiệt độ, độ ẩm hoặc mật độ nuôi cao. Vì vậy cần:
- Giữ nhiệt độ và độ ẩm ổn định trong chuồng.
- Che chắn chuồng trại tốt khi có gió lạnh hoặc mưa lớn.
- Hạn chế tiếng ồn và các tác động mạnh, tránh làm gà hoảng loạn.
- Bổ sung vitamin và điện giải trong các đợt thay đổi thời tiết, vận chuyển, hoặc sau tiêm phòng để giảm stress cho gà.
Bệnh CRD là một trong những bệnh đường hô hấp mạn tính gây thiệt hại lớn trong chăn nuôi gà, đặc biệt là gà công nghiệp và gà đẻ. Để kiểm soát bệnh hiệu quả, người chăn nuôi cần thực hiện đồng bộ các biện pháp, kết hợp với chương trình vệ sinh - khử trùng nghiêm ngặt. Khi các biện pháp này được thực thi đầy đủ và có sự hỗ trợ kỹ thuật phù hợp, đàn gà sẽ được bảo vệ tốt hơn, giảm thiệt hại và nâng cao hiệu quả chăn nuôi. Hãy liên hệ với Vemedim để được tư vấn nếu cần hỗ trợ nhé!
